مهاباد از شهرهای کردنشین آذربایجان غربی است. این شهر یکی از مقاصد گردشگری ایران به شمار می‌رود و برای بازدیدکنندگان جذابیت زیادی دارد. از مهم‌ترین جاذبه‌های این شهر می‌توان به دریاچه سد مهاباد، غار آبی سهولان و تالاب کانی برازان اشاره کرد. یکی از جذابیت‌های مهم سفر برای اغلی گردشگران خرید صنایع دستی و سوغاتی برای دیگران و یادگاری برای یادآوری سفرشان بوده است.

از اصلی‌ترین سوغاتی‌های مهاباد می توان به صنایع دستی آن اشاره کرد. صنایع دستی که روزگاری برای گذران زندگی از آن استفاده می‌شده و برخی از آن‌ها هنوز جزو امورات زندگی مردم است. در ادامه به مهم‌ترین صنایع دستی و سوغات مهاباد اشاره خواهیم کرد.

قالی بافی

قالی‌بافی از دیربار در مهاباد هنر مهمی بوده است. زنان و دختران در بیشتر ساعت‌های روز مشغول قالی‌بافی بودند. امروزه علاوه بر قالی بافی دستی، کارگاه‌های بسیاری در مهاباد وجود دارد که فرش‌های ماشینی تولید می‌کند. فرش‌های دست‌بافت و فرش‌های ماشینی مهاباد نقش‌ و نگارهای مشابه دارند. اغلب این نقشه‌ها شامل گل فرنگ، لچک ترنج و شاه عباس است. قالی‌های دست‌بافت مهاباد در گذشته توسط تجار به شهرهای مانند تبریز منتقل می‌شد.

منجوق دوزی

اگر به لباس محلی زنان کُرد دقت کرده باشید، حتما تزیینات زیبا و منحصر‌به‌فرد آن‌ها توجه شما را به خود جلب کرده است. تزیینات روی لباس‌ها هنر زنان کرد مهاباد است. زنان با کمک منجوق دوزی، سکه و ملیله دوزی لباس‌های خود را تزیین می‌کنند. این روز‌ها این هنر رو به فراموشی است اما هنوز لباس‌های قدیمی و تزیئن شده با دست هنرمند دست در تن زنان کرد بسیاری دیده می‌شود. منجوق دوزی از مهم‌ترین صنایع دستی مهاباد محسوب می‌شود.

تکه دوزی

به دوخت تکه‌های مختلف پارچه به یکدیگر تکه دوزی گفته می‌شود. محصول نهایی تکه دوزی معمولا رویه لحاف و روانداز است. زنان مهابادی با به‌هم دوختن پارچه‌های کوچک و بدون استفاده، محصولات زیبایی تولید می‌کنند. تکه دوزی‌ها بیشتر برای مصرف شخصی دوخته می‌شد. زنان از ترکیب تکه دوزی، سوزن دوزی و گلدوزی سنتی برای تزیین رختخواب، بقچه لباس، کیسه‌های مخصوص حمام و وسائل دیگری که مختص این منطقه است، استفاده می‌کنند. البته تکه دوزیرا می‌توان به عنوان روشی برای حجم دادن به پارچه‌ها هم در نظر گرفت و نقش‌های مختلفی را روی پارچه اصلی دوخت.

محصولات چرمی

در شهر مهاباد کارگاه‌هایی برای تولید برخی از مصنوعات چرمی، مانند چارق، کیف‌های زنانه و مردانه، یراق و زین اسب وجود دارند. امروزه به دلیل تولید کفش‌های متنوع و با مدل‌های فراوان، چارق‌ها محبوبیت سابق را ندارند و بیشتر مورد استفاده افراد غیر‌بومی قرار می‌گیرند. بنابراین محصولات چرمی هم می‌تواند از جمله صنایع دستی مهاباد به شمار بیاید.

 قلاب بافی

قلاب بافی از هنرهای قدیمی ایران محسوب نمی‌شود اما از چندین سال پیش این هنر وارد ایران شد و در میان زنان و دختران محبوبیت زیادی کسب کرد. قلاب‌بافی در مهاباد بیشتر از نیم‌قرن قدمت ندارد. اما با این هنر، زنان انواع روسری، شال‌گردن، شنل و شال درست می‌کنند. قلاب‌بافی به دلیل ظرافتی که دارد، بسیار مورد توجه مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد. محصولات قلاب بافی را می‌توان به عنوان سوغاتی مهاباد نیز در نظر گرفت.

خراطی

مردم مهاباد، محصولات بسیار زیبایی از هنر خراطی تولید می‌کنند. از مهم‌ترین محصولات خراطی می‌توان به صفحه تخته نرد و مهره‌های آن، مهره‌های شطرنج، چوب لواش پزی، دوک نخ ریسی، چوب سیگار تزیینی، عصا و حتی مبل و میز اشاره کرد. اگر سفری به مهاباد داشتید، می‌توانید تخته نرد یا شطرنج را به عنوان سوغات این شهر تهیه کنید تا شما را سرگرم کرده و علاوه‌بر آن برای شما یادآور سفری خاطره‌انگیز باشد.

چاقو سازی

از دیگر صنایع دستی شهرستان مهاباد، می‌توان به چاقو سازی اشاره کرد. مردم مهاباد انواع چاقو‌های دستی و جیبی، کارد آشپزخانه و سلاخی می‌سازند و برای ساخت آنها از فنر‌های کهنه اتومبیل‌های استفاده می‌کنند. بیشتر آنها جنبه مصرفی دارد و برخی نیز به صورت سفارشی و تزیئنی تلقی کرد.

سوغاتی مهاباد

از آنجایی که برای ساخت صنایع دستی به‌صرف وقت و دقت زیادی نیاز است، طبیعتا ارزش و قیمت این اقلام بسیار بالا می‌باشد. برخی از صنایع دستی مانند قالی امکان خرید به عنوان سوغاتی وجود ندارد. برخی نیز می‌خواهند با هزینه کمتر یادگاری از سفر برای دوستان خود خریداری کنند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین سوغات مهاباد اشاره می‌کنیم که به هزینه معقول می‌توانید تهیه کنید.

سجوق

سجوق یک نوع شیرینی محلی مهاباد است. این شیرینی با نشاسته، شیره انگور و گلاب تهیه می‌شود و برای تزیین آن از مغز گردو استفاده می‌کنند. مردم مهاباد از این نوع شیرینی در انواع مراسم و جشن‌ها به ویژه عروس‌های خود استفاده می‌کنند.سجوق را می‌توانید از قنادی‌های محلی مهاباد تهیه کنید.

 نقل

همه ما نقل را به عنوان سوغات معروف آذربایجان غربی و البته ارومیه میشناسیم. اما نقل در تمام استان آذربایجان غربی تولید و استفاده می‌شود. نقل‌های مهاباد طعم‌ها متنوعی دارد از مهم‌ترین طعم‌ها عبارت است از هل، گلاب، دارچین و زعفران. نقل‌های مهاباد نیز به مانند اغلب نقل‌های استان آذربایجان غربی مغزدار هستند.

حلوای هویج و گردو

حلوای هویج و گردو از دیگر سوغاتی‌های مهم و محبوب استان آذربایجان غربی است که در مهاباد نیز یافت می‌شود. مردم مهاباد، حلوای هویج و گردو را اغلب در شب یلدا درست می‌کنند. این حلوا از شیره انگور، آرد، هویج و گردو تهیه شده و می‌توانید آن را از قنادی‌های محلی مهاباد تهیه کنید.

جمع بندی

مهاباد شهرستان بسیار زیبایی است که ارزش حداقل یکبار سفر کردن را دارد. صنایع دستی شهرستان مهاباد را می‌توان به عنوان سوغاتی این شهر تهیه کرد. از جمله این مصنوعات می‌توان به قالی، لباس‌های سنتی، محصولات خراطی و غیره اشاره کرد. از خوراکی‌های شهرستان نیز می‌توان به عنوان سوغات ارزان‌قیمت مهاباد نام برد.